الفباورزی
مقطع آمادگی
دراین کلیپ الفبابازی ،تمامی صداهای پایانی آموزش داده شده،درقالب شعر توسط مربی مرورمی شوند.
سپس مربی ازکودکان می خواهد ،تابادقت به وسایل وچیزهایی که دراطرافشان هست نگاه کنندواسامی آنهاراباصدای بلند بگویندو به صداهای پایانی آنها دقت کنند.
فایده و هدف الفباورزی:
الفباورزی به کودکان خواندن و نوشتن را نمی آموزد. بلکه می خواهد رانش درست واک ها را بیاموزد. آواورزی روی انواع صداها و از جمله واک ها و سرشت بنیادین سخن کار می کند ،اما الفباورزی بر سامانه الفبایی و چگونگی درست راندن واک ها متمرکز است.
الفبا یک سامانه است و پایه و بنیاد آموزش زبان را میسازد، اما پیش از آموختن سامانه الفبایی نیاز به برنامه ای روشن است. در برنامه های پیش ازدبستان در هرکجای جهان، یک نقشه راه برای آموزش زبان هست. این نقشه راه بیشتر با آواشناسی ها یا آواورزی های ساده اما کاربردی آغاز میشود و سپس به شناخت خود الفبا می رسد.
نحوه آموزش الفباورزی:
هنگامی که از آموزش زبان به کودکان مقطع پیش ازدبستان سخن میگوییم، گذار پله به پله یا گذردر سه گام نیاز است، زیرا کودکان با گذر از این سه گام، زبان را می شناسندو می آموزند. در گام نخست کودکان سخن را می شنوند، اما خودشان تنها می توانند از شش ماهگی به بعد آواهای سامانمند را بر زبان برانند. کمی که گذشت آنها در دوره ای بین یک تا دو سالگی کم کم واژگانی ساده با زبان کودکانه که بیشتر هم از نام آواها است، مانند:بَ بَ برای خوراک و یا دَ دَ برای گردش رفتن رابه کار می برند. در گام دوم که از سه تا شش سالگی ادامه دارد، کودکان میتوانند سخن بگویند و با گذشت هر سال و رشد جسمی بیشتردایره لغات آنها گسترش پیدا می کند. در این دوره است که کم کم می فهمند یک لایه ژرفتر از زبان هست که فراتر از نشانه های آوایی است و به نشانه های دیداری می رسد. در این گام کودکان خواندن و نوشتن را می آموزند. برای این که کودکان این سه گام را سنجیده و گزیده بپیمایند ،باید روی لایه های آوایی و سخنورانه زبان به درستی کارشود.
زمان انجام فعالیتهای الفباورزی از سن۵تا ۷ سالگی است ،اما این زمانبندی ،بسته به توانایی هر کودک می تواند ،متفاوت باشد.
آموزش زبان به کودکان چهار ستون دارد. گوش دادن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن.
زبان همان پدیده رازآمیز زیست و زندگی آدمی است. شاید در این هنگام ما بی آن که خود بدانیم، گام گذاشتن کودک را به جهان انسانی جشن می گیریم! جهانی که کودک نیز می تواند با کمک زبان با همه ی دانش ها و رازهای زندگی آشنا شود.
بنابراین زبان پایه ی هر گونه از آموزش است. بدون زبان آموزش معنایی ندارد و هستی پیدا نمی کند.
پس آموزش ،زبان بنیادی ترین پدیده ای است که روند چندلایه ِی آموزشی هر شخصی را از کودکی تا بزرگسالی می سازد.
کودکان در کنار پدر و مادر و بزرگسالان دیگر در خانه و خانواده زبان را یاد می گیردکه این یادگیری بیشتر الگوهای واکنشی دارد.
امروزه ابزارهای کمکی برای یادگیری زبان به کودکان در دوره ی پیش ازدبستان می تواند در کنار خانواده یا در مراکز پیش ازدبستان به رشد و گسترش شناخت کودک از زبان کمک های شایان کند.
فعالیتهای الفباورزی یکی از راههای آموزش زبان به کودکان هستند.
ابتدا،آواسازی، ساختار و ویژگی‌های تولید و رانش آوا و جایگاه و شیوه صحیح رانش واج‌ها با کودکان کار میشود.
سپس جابجا کردن برخی از واج‌ها برای ساخت واژگان متفاوت، مانند مار به جای غار، شناخت هم آغازها، هم پایان ها، قافیه و …. است.
کاربردهای الفباورزی :
الفباورزی می‌تواند برای کودکانی که درگیر رانش پریشی هستند ،جنبه و کارکرد درمانی داشته باشد. رانش پریشی گونه‌ای بیماری یا اختلال زبانی است که در آن کودکان برخی از واج‌ها را نمی‌توانند به درستی به زبان برانند، مانند این که به خرگوش می گویند ئراوش، یا این که برخی از واج‌ها را در واژه‌ها جا می‌اندازند، مانند این که به درخت می گویند درخ، یا این که واج‌ها را در واژگان جابه جا می‌کنند مانند این که به زنبیل می گویند نزبیل. رانش پریشی با سن کودک در ارتباط است و گاهی این موارد در کودکان سه ساله که تازه زبان باز کرده‌اند، طبیعی است، اما در سال‌های بالاتر باید درمان شود.
