کودکان در حال یادگیری متولد می‌شوند.
تا همین چند دهه پیش باور عمومی حتی در میان متخصصان تعلیم وتربیت بر این بود که یادگیری واقعی با پاگذاشتن کودک به مدرسه آغاز می‌شود.
اما امروزه مطالعات مغز و پژوهش‌های حوزه تعلیم وتربیت آشکار کرده‌اند که آغاز یادگیری از بدو تولد است. دکتر شنکاف استاد دانشگاه هاروارد می‌گوید: «کودکان عملا در حال یادگیری متولد می‌شوند. کودکان خردسال کاری به‌جز یادگیری ندارند. لازم نیست به آنها یادگرفتن را یاد بدهیم .آنها برای یادگیری برنامه‌ریزی شده‌اند.»
رشد مغز در شش سال اول زندگی انسان از هر زمان دیگری پرشتاب تر است. نورون‌ها با سرعت بسیاری در حال متصل شدن به یکدیگرند. و الگوها به‌سرعت در حال شکل‌گیری هستند. در مغز کودک خردسال، به ویژه در سه سال اول، در هر دقیقه حدود ٧٠٠ اتصال میان نورون‌ها برقرار می‌شود. که مسیرهای حواس پنج‌گانه، مسیرهای زبانی و مسیرهای فعالیت‌های شناختی سطح بالا – مانند تفکر و حل مسئله- را برقرار می‌کنند. کمیت و کیفیت این اتصال‌های نورونی در ادامه زندگی فرد اهمیت ویژه ای دارد. انعطاف و گیرایی مغز پس از شش‌سالگی بسیار کمتر می‌شود. و ایجاد اتصال‌های جدید یا تغییر اتصال‌های موجود بسیار دشوارتر و کندتر خواهد بود.
جیمز هکمن اقتصاددان برنده نوبل اقتصاد در سال ٢٠٠٠، می‌گوید: سرمایه‌گذاری در سال‌های اولیه کودکی پربازده‌ترین سرمایه‌گذاری ممکن ازلحاظ بهره‌وری اقتصادی است. جیمز هکمن، درزمینه اهمیت سال‌های اولیه کودکی نظرات مشهور و متعددی دارد.
«چرا سرمایه‌گذاری در سال‌های اولیه کودکی پربازده‌ترین سرمایه‌گذاری ممکن است؟»
هکمن در مقاله خود در سال ٢٠٠٣ با عنوان «سیاست‌گذاری سرمایه انسانی» علت را بیان می‌کند. هیچ‌گونه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، از کمک‌هزینه تحصیل در مدرسه یا بهبود کیفیت مدارس گرفته تا آموزش‌های شغلی و حرفه‌ای، نمی‌تواند در رساندن انسان‌ها به بهره‌وری و شکوفایی به‌اندازه سرمایه‌گذاری در تعلیم و تربیت سال‌های اولیه کودکی مؤثر و پربازده باشد.
هکمن در مطالعات بعدی خود می‌گوید: هر دلار سرمایه‌گذاری در سال‌های اولیه کودکی، سالانه حدود هفت تا ٩ دلار، آورده به همراه دارد.
(علی ترقی‌جاه، مدیر مؤسسه هم‌نوا)
هنگامی که ما دست اندرکاران حوزه کودک به حقایقی از جمله مطالب فوق می اندیشیم از اهمیت گامهایی که در جهت رشد همه جانبه کودکان بر می داریم بیشتر واقف می شویم. برای ما یادآوری این حقایق، هر از چند گاهی لازم است زیرا باعث می شود گامهایمان را استوارتر برداریم. اما به راستی سیاستگذاران نیز به این مهم می‌اندیشند؟ آیا می دانند که وظیفه شان تلاش بیشتر در جهت کمک به کیفی سازی خدمات پرورشی، آموزشی و مراقبتی 17000 مهد کودک در جای جای این آب و خاک می باشد.
روزهای سختی را می گذرانیم. نمی دانیم در چند ماه آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. اما امیدواریم که همه چیز به نفع کودکان و کسانی که با احساس عشق و تعهد عمرشان را در این راه گذاشته اند، تمام شود.
مهرا جلیلی
در رابطه با یادگیری کودکان به ٔNAYEC.org زیر مراجعه کنید.
