به عنوان مربیان دوران کودکی، مهم است که برخی باورهای غلط درباره آموزش STEM در دوران کودکی را برطرف کنیم.
این کار به ما کمک می‌کند تا بتوانیم با مدیران، خانواده‌ها، ذی‌نفعان و عموم مردم به شکلی مؤثر ارتباط برقرار کنیم و از روش‌های آموزشی‌مان حمایت کنیم. در ادامه، چند باور رایج و اشتباه در مورد STEM را بررسی و اصلاح می‌کنیم تا با اطمینان بیشتری بتوانید STEM را در محیط آموزشی خود به کار بگیرید.
۱. STEM فقط برای بعضی افراد است.
STEM فقط مخصوص پسرها، کودکان بزرگ‌تر، دانش‌آموزان با استعداد یا کسانی که قرار است دانشمند یا ریاضی‌دان شوند نیست. STEM برای همه است؛ فارغ از سن، جنسیت، نژاد، فرهنگ یا توانایی‌ها. نگرش کودکان نسبت به STEM و هویت آن‌ها به عنوان یادگیرنده STEM از سنین پایین شکل می‌گیرد. به همین دلیل، باید نگرش مثبت آن‌ها نسبت به علوم، فناوری، مهندسی و ریاضی را در سال‌های اولیه زندگی‌شان پرورش داد.
مربیان دوران کودکی می‌توانند مفاهیم پیچیده را با زبان متناسب سن کودکان پیش‌دبستانی و مهدکودک ساده‌سازی کنند و فعالیت‌ها و مواد مرتبط با تجربیات روزمره را معرفی نمایند. مثلاً برای آموزش تعادل و پایداری، می‌توان از عباراتی مانند «صاف بایست» یا «زمین نخوری» استفاده کرد. استفاده از حالت‌های مختلف ارتباطی (اشاره، تصویر، صدا) و کلمات به زبان انگلیسی و زبان مادری کودک، در درک مفاهیم مؤثر است. می‌توان فعالیت‌ها را با تغییر مواد و ابزارها ساده‌تر یا پیچیده‌تر کرد. کلید موفقیت در آموزش همه کودکان، مشاهده دقیق، شناخت علایق و توانمندی‌های آن‌ها و ارائه تجربیات چالشی اما دست‌یافتنی است.
۲. فقط کسانی که مدرک پیشرفته STEM دارند می‌توانند آن را آموزش دهند.
آموزش STEM در دوران کودکی نیازی به مدرک تخصصی در علوم یا ریاضی ندارد و بسیاری از فعالیت‌های روزمره یادگیری شامل مهارت‌های STEM هستند. مثلاً آشپزی شامل ریاضی (اندازه‌گیری)، باغبانی به علم (چرخه زندگی) و تعمیر ماشین یا نجاری به فیزیک و مهندسی (نیرو، حرکت، تعادل و پایداری) مربوط می‌شود.
مربیان نباید فکر کنند که باید پاسخ همه چیز را بدانند. مهم‌تر از دانستن پاسخ، پرسیدن سؤال‌های درست برای تحریک کنجکاوی کودکان و ارائه حمایت مناسب برای ادامه کاوش است. مثلاً هنگام بررسی سراشیبی و چرخ‌ها، مربی می‌تواند بپرسد: «هوم… فکر می‌کنی چطور می‌تونیم چرخ رو سریع‌تر یا آهسته‌تر کنیم؟» این پرسش‌های باز کودکان را به فکر کردن، تحقیق و کشف پاسخ از طریق تجربه عملی تشویق می‌کند.
۳. آموزش STEM در دوران کودکی فقط مربوط به علوم و ریاضی است.
این یک باور اشتباه رایج است. کودکان به شکل یکپارچه یاد می‌گیرند؛ یعنی از دانش و مهارت‌های متنوع و مرتبط با هم برای حل مسائل و موقعیت‌های روزمره استفاده می‌کنند. در یک برنامه درسی با کیفیت بالا و یکپارچه، کودکان مهارت‌ها و دانش خود را در تمام حوزه‌های محتوایی و رشدی گسترش می‌دهند. آموزش STEM با تقویت مهارت‌هایی چون حل مسئله، تفکر انتقادی، خلاقیت و همکاری، پایه‌گذار رشد و یادگیری کلی کودکان است.
۴. STEM فقط در زمان‌های مشخصی از روز آموزش داده می‌شود.
STEM محدود به زمان خاصی در برنامه روزانه نیست. در واقع، موضوع استفاده از لحظات قابل آموزش است. با نگاه به برنامه روزانه، مربیان می‌توانند فعالیت‌های هدفمند STEM را طراحی کنند و همزمان فرصت‌هایی برای کاوش در هنگام بازی‌های آزاد و فعالیت‌های روتین، چه در داخل و چه خارج از کلاس، شناسایی کنند.
برای برنامه‌ریزی فعالیت‌های STEM، نیازی به نمایش‌های عجیب علمی (مثل فوران آتشفشان با جوش شیرین و سرکه) نیست. کودکان همیشه نمی‌دانند در آن لحظه «عجیب» دقیقاً چه اتفاقی افتاده. بهتر است فعالیت‌هایی طراحی شوند که در آن‌ها کودکان خودشان با کمک و هدایت مربی مفاهیم STEM را کشف کنند.
۵. STEM فقط مختص کلاس درس است.
تجربه‌های غنی STEM می‌توانند در خانه و محیط‌های اجتماعی ادامه پیدا کنند. مربیان می‌توانند فعالیت‌های ساده STEM را از طریق خبرنامه یا ایمیل با خانواده‌ها به اشتراک بگذارند. (مثلاً وقتی در مدرسه در حال یادگیری درباره نور و سایه هستند، خانواده‌ها را تشویق کنیم که بازی سایه‌بازی انجام دهند یا با چراغ‌قوه سایه بسازند.) کتابخانه‌ها، پارک‌ها و موزه‌های کودک نیز فرصت‌های خوبی برای تجربه STEM در قالب بازی و شادی خانوادگی هستند.
۶. STEM نیاز به ابزارها و کیت‌های گران دارد.
فعالیت‌های STEM نیاز به تجهیزات پیشرفته یا بودجه‌های بالا ندارند. تمرکز هستم روی خلاقیت و حل مسئله است، نه منابع گران‌قیمت. مواد روزمره مثل جعبه‌های مقوایی یا اقلام قابل بازیافت و خنزل پنزل‌ها می‌توانند به ابزارهای آموزشی مؤثر تبدیل شوند. می‌توان از خانواده‌ها، کسب‌وکارهای محلی یا سازمان‌های اجتماعی کمک گرفت تا مواد بازیافتی یا خنزل پنزل‌ها (Loose Parts) را جمع‌آوری کرد.
استفاده خلاقانه از مواد آشنا در روش‌های ناآشنا باعث تقویت خلاقیت، درک مفاهیم، نوآوری و مهارت‌های حل مسئله می‌شود. این روش علاوه بر اقتصادی بودن، به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای تطبیق، آزمایش و یافتن راه‌حل‌های جدید را توسعه دهند—مهارت‌هایی که هم در مدرسه و هم در زندگی واقعی ضروری هستند.
۷. STEM برای کودکان خردسال خیلی خطرناک است.
شناخت دقیق کودکان برای تأمین ایمنی در فعالیت‌های STEM ضروری است. ایمنی باید متناسب با توانایی‌ها، علایق و نیازهای هر کودک تنظیم شود. موارد زیر را در نظر بگیرید:
• روی قوانین کلاس تمرکز و آن‌ها را توسعه دهید: قانون ساده‌ای مثل «امنیت داشته باش» را می‌توان با قوانین کوچکتری مانند «با قیچی رو به پایین راه برو» یا «از عینک ایمنی استفاده کن» کامل کرد.
• از مواد و ابزار ایمن استفاده کنید: ابزارها و موادی را انتخاب کنید که برای کودکان خردسال مناسب باشند؛ مانند چسب‌حرارتی با دمای پایین یا برش‌دهنده‌های مقوایی کودکانه. این ابزارها به کودکان امکان ساخت سازه‌های خلاقانه (و ایمن) سه‌بعدی را می‌دهند.
• ابزارهای جدید را تدریجی معرفی کنید: ابتدا ابزار را در جمع معرفی کنید: «این ابزار رو چطور می‌بینی؟ به درد چه کاری می‌خوره؟ چه چیزی ممکنه اشتباه پیش بره؟ چه قسمت‌هایی تیز هستند؟ چه قوانینی باید اضافه کنیم؟» سپس اجازه دهید با کارهای ساده تمرین کنند و بعد، با هدایت فردی به درک و استفاده درست برسند.
در نهایت، STEM برای همه سنین و محیط‌هاست و باعث پرورش کنجکاوی و انعطاف‌پذیری می‌شود. با برطرف کردن این ۷ باور غلط، راهی شاد، عادلانه و همه‌جانبه را برای یادگیری STEM برای هر کودک باز می‌کنیم.
نویسنده : Cate Heroman
ترجمه : هوش مصنوعی GPT chat با تصحیح ژاله فولادی
