اهمیت حفظ گویش های محلی
گویش های محلی سرمایه های گرانقدری هستند که در دل خود فرهنگ های مختلفی دارند در واقع هر واژه در یک گویش گوشه ای از تاریخ اجتماعی و فرهنگی ملت ماست. زبان ها و گویش های مختلف به دلیل عوامل سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی باهم تفاوت دارند. زبان ها گاه در گذر زمان دچار تغییر میشوند زمانی یک زبان جدید به وجود می آید و گاهی از بین می رود. زبان به عنوان یک نهاد اجتماعی از یک سو برای ایفای نقش ارتباطی خود نیاز به ثبات دارد و از سوی دیگر به موازات دگرگونی هایی که در سطح جامعه پیش می آید ناگزیر دچار تغییر میگردد و خود را با نیازهای روز تطبیق میدهد.
نکته مهم این است که از بین رفتن یک گویش محلی و یک زبان قومی برابر است با نابودی تاریخ و فرهنگ شفاهی یک قوم و یک ملت، از بین رفتن داستان ها، ضرب المثل ها، خاطرات و… از این رو زبان و گویش های محلی به عنوان یک ابزار در حفظ هویت فرهنگی و تاریخی یک سرزمین بخشی از میراث معنوی آن محسوب میشود که باید مورد توجه باشد.
از زبان گاه به عنوان سرمایه فرهنگی یاد میشود. وقتی از حفظ، توسعه و تقویت فرهنگ یک جامعه سخن به میان می آید، این زبان است که گذشته و حال آن جامعه را به هم پیوند میدهد. برخوردار نبودن از حق گویش به زبان هر قوم یا فرهنگ، خطر گسست مناسبات انسانی و طبیعی میان افراد را در بر دارد.
قصه گویی با گویش محلی راهی برای انتقال فرهنگ و زبان
قصه‌گوها معتقدند قصه‌گویی به زبان یا گویش محلی به حفظ فرهنگ و زبان هر استان کمک می‌کند. اما برای ارتباط کودکان با قصه به زبان‌های محلی باید قصه‌گو از تکنیک‌های جذاب قصه‌گویی استفاده کند.
وحید خسروی، عروسک‌گردان و مربی کتاب‌خانه سیار استان کرمانشاه
خسروی معتقد است۱۰۰ درصد قصه‌گویی به زبان‌ها و گویش‌های محلی مختلف اتفاق قشنگی را در جشنواره‌های قصه‌گویی و برای مخاطب کودک و نوجوان رقم می‌زند.
او با تاکید بر این‌که گویش‌ها، لهجه‌ها و زبان‌های محلی کم کم به فراموشی سپرده میشوند و شکل و اصل و اساس آن‌ها در گذر زمان از دست می رود، توضیح داد: اگر ما با قصه‌گویی به زبان‌های محلی شهرهای مختلف، قصه را اجرا نکنیم به‌طور حتم انتقال زبان و فرهنگ به نسل بعدی دچار مشکل میشود؛ چراکه در حال حاضر در شهرهای ما و برای مثال در شهر خود من کرمانشاه دیگر کودکان به زبان کردی حرف نمی‌زنند و بخش اعظم آن‌ها زبان کردی را متوجه نمی‌شوند.
این قصه‌گو ادامه داد: بنابراین ما قصه‌گوها وظیفه داریم این قصه‌ها را به زبان‌های محلی و البته به صورتی صحیح اجرا کنیم. یعنی در قصه از واژه‌ها و جملاتی که تغییر کرده استفاده نکنیم. به هرحال این انتقال فرهنگ باید اتفاق بیفتد و قصه‌گویی می‌تواند کانال ارتباطی مناسبی در این زمینه باشد.
او با تاکید بر این‌که چگونگی اجرای قصه خیلی در ارتباط کودک با قصه موثر است، گفت: برای مثال خانم حیاتی، از قصه‌گوهای کرمانشاه به قدری زیبا به زبان کردی قصه اجرا می‌کنند که مخاطب فارسی‌زبان تهرانی به بهترین شکل با قصه‌ی او ارتباط برقرار می‌کند.
خسروی معتقد است صرف اجرای قصه به زبان کردی، ترکی، لری، گیلکی و… ارتباط شکل نمی‌گیرد؛ بلکه باید جذابیت آن را هم ایجاد کنیم.
او در پایان اظهار داشت: قصه باعث میشود کودکان قهرمان قصه‌ی خودشان را در قصه بیابند و در طول زمان قصه‌گویی آرامش پیدا کنند. قصه یک اثر هنری است و هرکسی نگاه خاص خودش را به آن اثر هنری دارد.
