کودکان و موسیقی
اهمیت یادگیری موسیقی در سنین پایین سبب شده تا موسیقی کودک یکی از شاخه های مهم آموزشی شود. کودکان سبک یادگیری متفاوتی نسبت به بزرگسالان دارند بنابرین برای یاد دادن موسیقی به کودک باید از روشهای مخصوص استفاده کرد. تمامی ویژگی های کودکان را باید در نظر گرفت تا بتوان استعداد آن ها را در زمینه موسیقی شکوفا کرد.
اهمیت یادگیری موسیقی در سنین پایین
شروع موسیقی از سنین پایین بهترین تاثیر را در یادگیری و پرورش استعدادهای کودکان دارد. شخصیت و مهارت های کودکان در سنین خردسالی در حال شکل گیری است. ذهن کودکان در سنین خردسالی از انعطاف پذیری بالایی برخوردار است پس بهتر آن که از ابتدا در معرض مهارت های مختلف از جمله مهارت موسیقیایی قرار گیرند. همچنین یادگیری این مهارت باعث تقویت توانایی های دیگری نیز در کودک گردد که اغلب از استادی در نواختن یک ساز خاص اهمیت بیشتری دارد.
مزایای موسیقی برای کودکان
-
موسیقی باعث بهبود ارتباطات می شود
کودکتان صدای شما را بیش از هرصدای دیگری دوست دارد. در نتیجه آواز خواندن برای نوزادتان طریقی عالی برای تقویت ارتباط و تعامل شما با او میباشد.
-
موسیقی باعث کاهش اضطراب می شود
محققان باور دارند گوش دادن به موسیقی به دلیل ضرب آهنگ قابل پیش بینی، ساختار موزون و گامهای آن برای کودکان و نوزادان بسیار سودمند است. علاوه بر آن موجب سرگرمی و پرورش مهارت های شنیداری و مهارت پیش بینی رخدادهای بعدی و سایر مهارت های مهم می گردد.
-
موسیقی مهارت های اجتماعی را آموزش میدهد
بازی با سازهای موسیقی یا اسباب بازی های آهنگین که در خانه درست کرده اید این موقعیت را فراهم میسازد که قدرت شنوایی کودک و توانایی درک او برای ایجاد صدایی توام با هارمونی و خوشایند افزایش یابد. اگر مراقب کودک برای او شرایط شنیدن صداهای موزون و آهنگین ایجاد کند به ساخت زمینه هایی برای بهبود مهارت کارکردهای اجرایی مغزش(executive function skills) کمک کرده است.
-
موسیقی فرصت بیان خلاقانه و هنرمندانه را ایجاد میکند
نواختن یک وسیله موسیقیایی به کودک شما کمک میکند تا خلاقیتش پرورش یافته، احساساتش را آزادانه بیان کند و هنگام کشف راه های جدید برای ایجاد صداهای موزون، ادراک و حواس خود را تقویت کند.
-
موسیقی به ایجاد حس امنیت در کودکان کمک می کند
یکی دیگر از مزایای موسیقی این است که تکرار یک آهنگ با ضرب آهنگ خاص در جریان عادی زندگی کودک، به او کمک می کند تا مراحل بعد که در روند موسیقی اتفاق می افتد و اوقاتی پیش بینی پذیر و در نتیجه بدون استرس را تجربه کند.
-
موسیقی به تقویت زبان کودک کمک می کند
آواز خواندن، بخش زبان را در مغز کودک فعال ساخته و به شناخت کلمات کمک می کند. به علاوه، ریتم هایی که تکرار میشوند و شنیدن چندباره کلمات و عبارات، به یادگیری کلمات جدید و وسعت دایره لغات کمک شایانی می کند.
-
فضاهای موسیقیایی توانایی درک موسیقی را برمی انگیزند
وقتی کودک نوپا و نوباوه در این سنین در معرض موسیقی قرار میگیرند، مهارت های مختلفی در آنها بهبود می یابد. برای مثال آواز خواندن بر اساس گام و ضرب آهنگ و یا حرکت کردن همراه با ریتم.
-
موسیقی یک بازی است
گوش دادن به موسیقی، حرکات ریتمیک و آواز خواندن نباید تبدیل به کاری سخت شوند بلکه باید راهی سرگرم کننده و آزادانه برای پیشرفت توانایی هایی مثل صحبت کردن و مهارت های هماهنگ حرکتی باشند.
موسیقی و مغز
بر اساس تحقیقی که در سال 2016 در مرکز مغز و خلاقیت دانشگاه کالیفرنیای جنوبی انجام شد، محققان متوجه شدند که تجربه های موسیقیایی در زمان کودکی، به پرورش قدرت مغز، به خصوص مناطق مربوط به زبان و توانایی خواندن منجر میشود. یاد گرفتن یک ساز موسیقی موجب پیشرفت توانایی در درک مفاهیم ریاضی شده و حتی باعث افزایش نمره SAT نیز می گردد.
اما مزایای موسیقی فقط به افتخارات آکادمیک نمی انجامد بلکه موسیقی تحریک کننده قسمت هایی از مغز است که باعث رشد توانایی کودکان جهت آمادگی برای مدرسه میشود. این توانایی ها شامل قدرت های ذهنی ، احساسی، اجتماعی، فعالیت های حرکتی و زبانی است. موسیقی کمک میکند که بدن و ذهن باهم هماهنگ شوند و حافظه را تقویت میکند.
بازی های موسیقیایی برای کودکان در تمام سنین
کودکان در تمام سنین میتوانند احساسات خود را به وسیله موسیقی بیان کنند. حتی نوزادان پس از چند ماه برای پاسخ به موسیقی دست و پاهای خود را تکان داده و یا کودکان پیش از دبستان به صورت ناخودآگاه آهنگی را که از قبل حفظ شده بودند هنگام بازی با خود زمزمه میکنند. کودکان در سال های اول دبستان، آواز خواندن به صورت گروهی را یاد گرفته و احتمالا توانایی نواختن یک ساز موسیقی را دارا هستند. کودکان بزرگتر میتوانند با آهنگ مورد علاقه شان حرکت کنند و یا از موسیقی در جهت شکل دادن به دوستی ها و انتقال احساساتشان استفاده کنند.
-
ارکسترای کوچک
یک بازی شاد و عالی در کلاس برای تشویق کودکان به خواندن و نوشتن یک صفحه نت موسیقی.
وسایل مورد نیاز: – تعدادی کاغذ سفید – مداد و خودکار
نحوه بازی: بازی با انتخاب نشانه هایی برای صداهای مختلف که کودکان بتوانند با بدنشان ایجاد کنند شروع میشود. شما میتوانید نمادهای مختلفی برای دست زدن، پا کوبیدن، زدن روی میز، ایجاد صدایی با دهان و یا خواندن قسمتی از آهنگ و… در نظر بگیرید. نمادها میتوانند شکل های ساده ای مثل خط صاف، منحنی، زیگ زاگ، دایره، مثلث و… باشند که هرکدام مفهومی را به کودک القا می کنند. حداقل 4نماد برای 4 صدای مختلف در نظر بگیرید.
در نهایت باید با کنار هم کشیدن این نمادها، ریتم های ساده ای را ایجاد کنید. وقتی که کودکان با مفهوم بازی آشنا شدند برای نمونه چند مثال روی تخته بنویسید تا کودکان بتوانند ریتم موسیقی را بخوانند. کودکان را تشویق کنید تا ریتم مخصوص خود را بنویسند و با کلاس تمرین کنند.
-
استپ حرکت
این بازی به دلیل ساده بودن برای کودکان مهدکودکی بازی ایده آلی است. زیرا میتواند به بهبود توانایی های شناختی، حرکتی و اجتماعی کودکان کمک کند.
وسایل مورد نیاز: -موسیقی برای حرکات ریتمیک
نحوه بازی: به کودکان بگویید تا زمانی که صدای آهنگ را میشنوند حرکت کنند و وقتی آهنگ قطع شد در همان حالت، بیحرکت بمانند(فریز شوند). سپس بخواهید تا همکلاسان خود را نگاه کنند و حالت های خنده دار را پیدا کنند.
-
لباس های عجیب و غریب آهنگین
بازی های ریتمیک برای مهمانی ها و کلاس ها بسیار مناسب هستند زیرا کودکان را به وجد میآورند.
وسایل مورد نیاز:
- یک کیف از لباس ها و زیورآلات عجیب و غریب
- تعدادی صندلی
- وسیله ای برای پخش آهنگ
نحوه بازی: ابتدا صندلی ها را به شکل دایره بچینید. سپس کیف را دست به دست(در جهت عقربه های ساعت) بچرخانید. وقتی آهنگ را قطع کردید هر کودکی که کیف در دستش بود باید یکی از لباس های عجیب را بپوشد. کودکی که عجیب ترین و خنده دار ترین لباس را پوشیده بود برنده بازی است.
گردآوری و ترجمه: روشنک رشیدپور
ویرایش: مهرا جلیلی
منابع: